Help ik heb stress
Veel mensen zijn bang voor stress, horen slechte verhalen over burn-out en mensen die ziek worden. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 7 hoogopgeleide werknemers kampt met burn-outklachten. Een typisch geval van een verstoorde energiebalans. Helaas zit een aantal mensen langdurig thuis of komt niet meer terug op hun oude werkniveau. Ook langdurige afhankelijkheid van medicatie of antidepressiva ligt op de loer.
Iedereen heeft op zijn tijd stress. Door een financiële tegenvaller, een vervelende collega op het werk, jij of je kind wordt ziek, een project dat niet goed verloopt… Is een probleem snel op te lossen, dan verdwijnt doorgaans ook de stress weer snel.
Stress is een beschermingsmechanisme!
Dat zie je in de natuur ook. Een dier heeft stress als het belaagd wordt. Het kan een aantal dingen doen vluchten of wegrennen. Door de adrenaline kan een enorme krachtsinspanning worden geleverd. Soms verstijft een dier, het bevriest als het ware door de stress. Ook dat heeft zijn nut, het houdt zich dood en alles verslapt, waardoor de jager minder oplet. Als de jager de prooi even loslaat, rent deze snel weer weg. En als de prooi gedood wordt, is er minder pijn door deze “overgave” Of men gaat vechten, er vol tegen in. Ook dan geeft de adrenaline een enorme energieboost voor deze prestatie.
Stress helpt
Bij een spannende opdracht of nieuwe klus ervaar je ook stress, je hart gaat sneller zodat je hersens en spieren meer zuurstof krijgen. Je lichaam is in opperste paraatheid. Je hersens werken snel. Hierdoor kun je de klus of opdracht goed uitvoeren. Hierdoor groei je ook als leider, maak je stappen op paden die je hiervoor nooit hebt gezet. Uit onderzoek van Kelly McGonical blijkt ook dat hoe jij de stressvolle situaties ervaart als “leuke uitdaging” of als “help ik heb stress” een grote invloed heeft op jouw lichaam. Zij ziet stress dan ook als een grote helper. Ook ik merk dat ik soms onder spanning mijn beste prestaties lever, ik in flow kom. Het me energie geeft en dan is er niets aan de hand.
Waar het misgaat, is als de situatie je geen energie geeft en verlamt. En je dan “gewoon” doorgaat “omdat het moet”. Dan ontstaat er langdurige stress. In het begin geeft je lichaam allerlei stress signaaltjes af, maar hoe meer je die negeert, omdat je geen tijd hebt, omdat de opdracht af moet, hoe meer je je zelf uitput.
Dieren krijgen geen burn-out
Bij dieren zie je echter dat als de gevaarsituatie voorbij is, het letterlijk een keer schudt, het staat te trillen en de stress verdwijnt. Men gaat weer over tot de orde van de dag. Ook kinderen hebben deze gave. Ze gaan weer spelen. Ze blijven niet hangen in de langdurige stress.
Bij ons mensen werkt ons lichaam hetzelfde als bij de dieren. Ook bij ons gaat bij stress ons adrenalineniveau omhoog, onze hartslag verhoogt, spieren krijgen meer energie voor de te leveren krachtsinspanning. Er gaat tijdelijk minder energie naar ons immuunsysteem en onze spijsvertering.
Langdurige stress put uit
Maar wij blijven wel vaak hangen in de stress-situatie door onze gedachten, we blijven terugdenken en piekeren. Onze hersenen zien echter geen verschil tussen wat er echt gebeurt of op een plaatje of film. Onze vecht- of vluchtreflex wordt er evengoed door beïnvloed. De stress van een leeuw op je pad, of de gedachte eraan triggeren dezelfde paden in onze hersenen. Dat geldt ook bij negatieve gedachten over je werk. Er ontstaan zo bepaalde patronen die bij herhaling steeds dieper inslijten en lastiger te voorkomen zijn. Ons hormoonstelsel wordt door de gedachte even goed geprikkeld met een verhoogde hartslag, meer adrenaline. Dat put ons uiteindelijk uit.
Maar omgaan met langdurige stress is niet altijd eenvoudig. Vaak werkt ‘coping’, oftewel accepteren van de situatie het best in plaats van dat piekeren.
100 % controle bestaat niet
Op bepaalde situaties en mensen heb je weinig controle. Je baas kiest iemand anders voor het project dat jij graag had willen doen. Of je collega`s zijn niet zo redelijk als je had gehoopt, toen je ziek werd. De klant kiest voor een ander bedrijf.
Je baas blijven vragen naar zijn redenen of je klant bestoken met meer mails zorgt dan alleen voor nog meer frustraties en stress. Soms kun je beter accepteren dat de situatie is zoals deze is. Op dit moment heb je dat project niet, of heb collega`s die niet meedenken. Dat is niet leuk, maar je boos maken helpt niet.
Accepteer wat er is
Een boom of dier leeft in het hier en nu. Als het heel droog is of stormt, daar passen ze zich op aan. Maken er het beste van. Accepteren klinkt misschien passief, alsof je het eens bent met de situatie. Maar het betekent ook dat je niet langer vecht tegen een situatie die zich op dit moment slecht laat veranderen. Dat geeft je veel stress en kost heel veel energie, terwijl het weinig oplevert. Toch kan accepteren van de situatie knap lastig zijn. Tips die kunnen helpen zijn:
Keer de situatie om
Gebeurt er iets naars, dan kunnen mensen lang blijven piekeren over de vraag ‘Waarom ik?’. Probleem is dat op die vraag meestal geen antwoord te geven is. Keer het daarom liever om: ‘Waarom ik niet?’ Die vraag is makkelijker te beantwoorden en maakt duidelijk dat iedereen nare dingen kan overkomen. Je kunt alleen proberen er zo goed mogelijk mee om te gaan.
Elke dag een nieuwe kans
Elke dag komt de zon weer op. Elk jaar wordt het weer lente. Heb oog voor kansen en mogelijkheden. Vraag je af op welke manier de situatie van jou een beter of wijzer mens maakt. Wat kun je leren? Een ontslag geeft bijvoorbeeld de kans om je opnieuw te bezinnen op het werk dat je wilt doen. Het positieve zien in een moeilijke situatie lukt vaak niet meteen, dat heeft tijd nodig. Zo zeggen veel mensen, na een ernstige ziekte of levensgebeurtenis, dat ze beter weten wat nu werkelijk belangrijk is in hun leven.
Liever zijn voor jezelf
De beuk kijkt niet naar de eik wie harder groeit of meer vruchten produceert. We zijn vaak kritisch, streng, hard voor onszelf. Maar liefst 78 procent van de mensen vindt het makkelijker om begripvol en vriendelijk te zijn voor een ander dan voor zichzelf.
Hoe reageer jij wanneer een goede vriend(in) je vertelt dat hij of zij een blunder of misstap heeft begaan? De meeste mensen antwoorden dat ze begripvol en ondersteunend zijn.
Maar als het henzelf betreft die iets verkeerds heeft gedaan of gezegd? Eh, dát wordt een heel ander verhaal…. Dan klinkt er forse zelfkritiek. En zeggen ze dingen tegen zichzelf als: “Hoe kon je zo stom zijn? Kluns! Je leert het ook nooit!”
We zijn niet erg gewend om mild en ondersteunend voor onszelf te zijn. Terwijl dit hard nodig is, omdat je in je dagelijks leven leed tegenkomt. Iedereen! Groot leed als chronische pijn, verlies van een baan of dierbare. Klein leed als files, meningsverschillen of een lastige medewerker.
Zelfkritiek verhoogt je stressniveau
Bij tegenslag zijn we zijn vaak hard voor onszelf. Dit verhoogt je stressniveau. Je hebt nu niet alleen last van tegenslag, daarboven op komt je zelfkritiek. Je haalt jezelf naar beneden en praat jezelf verder de put in.
Dit kan anders
Het goede nieuws is: dit valt te veranderen door jezelf te leren accepteren, met zelfcompassie. Dat begint met leren kijken naar jezelf , een bepaalde ‘opmerkzaamheid’. Want om jezelf compassie te geven, dan moet je eerst wel ópmerken dat je lijdt. De tweede stap is: vriendelijkheid, aardig(er) en begripvol zijn tegen jezelf wanneer je lijdt of faalt, in plaats van jezelf te bestraffen met zelfkritiek.
Ontdek jouw interne criticus
Het goede nieuws is: dit valt te veranderen door jezelf te leren accepteren, met zelfcompassie. Dat begint met leren kijken naar jezelf , een bepaalde ‘opmerkzaamheid’ krijgen, Want om jezelf compassie te geven, dan moet je eerst wel ópmerken dat je lijdt. De tweede stap is: vriendelijkheid, aardig(er) en begripvol zijn tegen jezelf wanneer je ‘faalt’, in plaats van jezelf te straffen met zelfkritiek.
Die vriendelijkheid kun je leren met oefeningen waarbij je jouw ‘interne criticus’ beter leert kennen. Wat zégt die eigenlijk? Vaak zijn het oude patronen uit je kindertijd, die niet helpend zijn. Je leert die stem omzetten in je ‘innerlijke helper’. Oefeningen om rustiger te worden, de signalen van je eigen lijf beter te voelen, helpen je daarbij. Het is heel mooi om te zien, hoeveel er dan kan veranderen. En, als mooie bijvangst: wie milder wordt tegenover zichzelf, wordt dit ook tegen anderen.
Vermoeidheid verminderen
Je kunt lichamelijke en psychische vermoeidheid niet los van elkaar zien: wie zich lichamelijk moe voelt, is ook geestelijk moe, en andersom. Daarom is het zo belangrijk om goed voor jezelf en je lijf te zorgen: genoeg te slapen, goed eten en bewegen. Ook dat is vast geen nieuwtje, maar het helpt echt om je je stressniveau te verlagen.
Ga de natuur in
De natuur herstelt. Ons lichaam reageert als vanzelf op het buiten zijn, wij zijn natuur. Stresshormonen dalen en je gelukshormonen stijgen. De natuur is een bekende bron van rust en energie. 30 minuten per dag heeft al een aantoonbaar effect. Je voelt je vrolijker en lichter. En ook de natuur meer in je werkomgeving brengen heeft een helend effect. Je kunt de wereld beter aan.
Meer weten?
Loop jij ook wel eens vast in je werk, ervaar je langdurig stress of ben je bang voor een burn-out, neem dan eens contact op. Ik help je graag. Vele leiders en ondernemers zijn je voorgegaan. Ik help je met:
- technieken voor rust in je hoofd en lijf
- zicht op hoe het anders kan in je werk en privé
- anders omgaan met stress en (werk)druk
- handvatten voor timemanagement vanuit de natuur
- leren omgaan met (werk-) relaties die je lastig vindt
- ont-moeten zodat je zicht en ruimte krijgt voor je nieuwe stap
natuurlijke groet
Lia van Loo
