3 misvattingen over leiderschap die de effectiviteit beperken

Ik kom in mijn praktijk regelmatig misvattingen over leiderschap tegen. Eén van de vragen die ik kreeg: ik zit in een team en ben geen leider. Hoe kan ik dan toch natuurlijk leiderschap laten zien. Dat leg ik uit  in deze blog:

De top bepaalt?

Een eerste misvatting is dat je pas echt gaat bepalen en leiding kunt geven als je aan de top zit, de baas bent. Veel leidinggevenden aan de hiërarchische top, ontdekken al snel dat hun rol toch anders is dan ze zich hadden voorgesteld. Het is onmogelijk om alle facetten van de organisatie te overzien en bij alle beslissingen betrokken te zijn. Zij moeten hun eerdere visie aanpassen. Het leiderschap van teamleden, de volgers, speelt een belangrijke rol. Hoe?

Bijvoorbeeld: het is lastig om aan goede, betrouwbare informatie te komen. Alle informatie die de top bereikt, wordt gefilterd. Vaak met de beste bedoelingen, maar soms ook bewust achtergehouden. Als leidinggevende heb je natuurlijk de meeste formele macht in de organisatie. Maar hoe meer macht je hebt, hoe moeilijker het vaak is om die te gebruiken. Want wanneer gebruik je die? Machtsgebruik wijst vaak op niet helder de strategische visie communiceren of taken niet delegeren door de leidinggevende. Je bent als leidinggevende afhankelijk van de mensen in je team en anderen binnen de organisaties. Net als in de natuur zijn organisaties levende en complexe systemen. Een bos is meer als een verzameling bomen, de dieren, planten, de grond, de micro-organismen, het zonlicht, zij samen bepalen de uitkomst Waarbij als je op een plek iets verandert, het op een andere plek soms onverwachte gevolgen heeft. Of niet het effect dat je hoopte. Het zogeheten vlindereffect. Als leider moet je daarmee kunnen omgaan. Als teamlid heb je dus zeker invloed, en daarvan moet je je wel bewust worden.

Leiders en volgers?

Een volgende misvatting is dat er leiders en volgers zijn. Traditioneel gaat leiderschap over het beïnvloeden van het gedrag van medewerkers in een gewenste richting. Hen richten op de doelen van de organisatie. Veel theorieën gaan over eigenschappen van leiders die ze daarvoor moeten hebben. Welk gedrag leiders effectief maakt. De laatste tijd komt er echter steeds meer aandacht voor het gedrag van “volgers”. Boeiend is dat uit studies blijkt dat volgers effectiever zijn als ze zich onafhankelijk opstellen van leiders. Als ze zelf een actieve rol kiezen en ook hun eigen leiderschap laten zien. Denk bijvoorbeeld aan zelfsturende teams. Maar ook in “traditionele teams” kunnen volgers een leidende rol nemen of de leidende rol van anderen ontkrachten. Soms weet de werkvloer beter dan de leider wat goed werkt. Maar als niemand van de werkvloer het leiderschap neemt dit te melden, kan het voor de hele organisatie grote negatieve gevolgen hebben. Of als in een team iedereen weet dat een bepaald iemand de boel saboteert, maar niemand het leiderschap neemt dit aan te kaarten, kun je vergaderen tot je een ons weegt. Maar zal het niet veranderen.

Leider ben je?

Tenslotte derde de misvatting dat je leiderschap niet kunt leren. Dat is het wel, mits je er tijd en energie in stopt. En het helpt als je het leuk vindt. Het gaat bij leiderschap dus om een organisch samenspel tussen ‘leiders en volgers’. Beiden hebben hun eigen persoonlijk leiderschap ten opzicht van de situatie en elkaar. Volgers kunnen zo leiders worden en soms zouden leiders de leiding (tijdelijk) beter kunnen weggeven aan anderen.

Daarom zijn de methodes die ik aan leidinggevenden leer, ook van waarde als je een teamlid bent. Ook dan gaat het om staan voor je mening, grenzen kunnen aangeven, je intuïtie leren gebruiken en krachtig communiceren. Zodat je in je werk en privé een betere balans hebt of krijgt. Er andere resultaten komen, doordat jij actie neemt binnen je team of het project.

Ik ben erg benieuwd hoe jij de relatie tussen leiders en volgers ervaart. Hoe gaat dat binnen jouw organisatie? Hoe pak jij jouw leiderschap op?

Heb je nog andere vragen over natuurlijk leiderschap. Heb je hulp nodig bij jouw leiderschap meld je dan nu aan voor een leiderschap-scan of  doe mee met een workshop leiderschap geïnspireerd door de natuur om jouw leiderschap een boost te geven.

Informatie leiderschap-scan Meer informatie workshop

natuurlijke groet,

Lia