Bomen en mensen lijken meer op elkaar dan we denken

Belangrijk voor je teambuilding dus. En dat heeft niets te maken met boomknuffelen en zweverigheid. Een prachtig boek, Het verborgen leven van bomen, van Peter Wohlleben, vertelt over hoe bomen samenwerken en communiceren. Wohlleben is al jarenlang boswachter in de Duitse Eifel. Doordat we nieuwe technieken en meetinstrumenten hebben, ontdekken we steeds meer hoe bomen en planten (samen-) werken.

Rust nemen

Het oude bos is een fascinerende en voor de meesten onbekende wereld. Steeds meer mensen wonen in de stad en kennen alleen nog een aangelegd park of productiebos. De houtbouw heeft er voor gezorgd dat er in Europa eigenlijk geen echt oerbos meer is. In het oude bos heerst rust. Een wereld die ons vreemd is geworden, omdat we nog maar weinig tijd en geduld hebben. Een paar honderd jaar is niets in een met rust gelaten bos, daar groeit een boom langzaam op zijn eigen tijd door. Bomen groeien van nature heel langzaam. Een stammetje van een paar centimeter dik kan rustig al een jaar of tachtig oud zijn.  In houtproductiebossen hebben de stammen dan al een doorsnede van decimeters en zijn rijp voor de oogst. Ze zijn als het ware, door het ontbreken van een verduisterend bladerdak van oude bomen, vetgemest. Een soort “plofbomen”.

Langzamerhand komen wetenschappers erachter dat je de bomen maar beter hun gang kunt laten gaan. Het blijken probleemoplossers bij uitstek, waar we als moderne leiders nog veel van kunnen leren in onze teambuilding.

Anders kijken

Wohlleben laat je op een totaal andere manier kijken naar bomen. Hij maakt je bewust van hun wonderlijke ondergrondse wereld. Hij beschrijft bomen als personages, met reuk en smaak, het hebben van een geheugen en familiebanden. Bomen hebben ook een individueel karakter. Al hebben ze geen vlees en bloed, en bestaan ze uit water en cambium, we lijken toch meer gemeen te hebben als we denken. Zo werkt de boombast precies hetzelfde als onze opperhuid…

Teambuilding met bomen?

Bomen, in een bos, blijken elkaar te ondersteunen. Een boom kan alleen maar zo goed zijn als het bos, het ecosysteem om hem heen. In de stronk van een enorme beuk die honderden jaren eerder was gekapt – van zijn vroegere bast waren alleen nog resten over en het binnenste was humus – bleek na een beetje geschraap nog chlorofyl aanwezig. Hij was dus nog in leven! Die voeding kan hij bij gebrek aan eigen bladeren alleen maar via zijn wortels krijgen, en wordt hem “geschonken” door de beuken als buren. Een mooie metafoor voor teambuilding:

Herkenbaar in je team? Je kunt alleen zo goed zijn als je team je de ruimte geeft! Geef je elkaar voeding, ook als iemand eens minder in zijn vel zit? Of is het ieder voor zich?

Communicatie onderling

Onderzoekers van de Universiteit van Turijn stelden jaren geleden vast dat bomen en planten hun eigen wortels heel goed kunnen onderscheiden van die van vreemde soorten en zelfs van exemplaren van hun eigen soort. De uiteinden hebben hersencelachtige structuren. Zit het brein van een plant dus onder de grond? Meetapparatuur heeft bij wortels van zaailingen een frequentie van 220 hertz geconstateerd. Een frequentie waarop door andere zaailingen werd gereageerd. Er wordt dus onder de grond heel wat gecommuniceerd, behalve bij door de mens gekweekte plantenrassen op de akkers…

Samenwerken

Bomen hebben een symbiose met verschillende zwammen. De cantharel kan het met alle bomen vinden, andere soorten verbinden zich alleen met bijvoorbeeld berken of dennen. In 1 kubieke centimeter bosgrond vind je wel 100 meter aan schimmeldraden. Al die draden doorboren de dicht bijeengepakte grond en verteren dode dieren en planten. De voedingsstoffen die de zwammen en schimmels zo verzamelen, ruilen ze met bomen voor suikers. Schimmels kunnen namelijk vaak alleen met behulp van bomen aan die suikers komen, hún bouwstenen om te groeien. Beide halen dus voordeel uit de samenwerking, een echte win-winsituatie. Honderden verschillende zwammen verdringen elkaar. Gunstig voor de bomen want die kunnen bij wisselende milieuomstandigheden overschakelen op een andere zwam. Je zou kunnen zeggen dat die grootschalige ondergrondse structuren functioneren als een soort internet. Het wide wood web. Via die draden wordt ook informatie uitgewisseld. Het werkt deels met elektrische impulsen. De boom weet dan dat er een tegenstander op komst is en kan zich vervolgens op tijd weren.

Hoe is de communicatie in jouw team? Staan jullie in verbinding met elkaar, andere afdelingen? Wordt informatie gedeeld om er samen van te groeien of angstvallig voor eigen gewin gebruikt?

Waarschuwen voor gevaar

Wanneer een boom wordt aangevreten door insecten of zoogdieren, stuurt hij een vies smakend gifstofje naar z’n bladeren. Tegelijkertijd waarschuwt de boom door verspreiding van geurtsoffen de andere bomen voor het gevaar. Dan kunnen die bomen hun sapstroom terugtrekken om daardoor minder kwetsbaar te zijn.

Die onderstroom in de bodem van het bos, is er in je team ook: het wandelgangcircuit of informele circuit. Ook daar zijn mensen verbonden. Halen mensen hun voeding door elkaar te inspireren over en weer? Of heerst er een giftige die het resultaat bovengronds verpest. Hoe is dat circuit in jouw team? Waarschuwen jullie elkaar voor gevaar, wordt er samengewerkt?

Want bomen en mensen lijken eigenlijk meer op elkaar dan we denken…

Wil je ook werken aan teambuilding? Misschien heb je een handje nodig bij jouw team, dan help ik je graag met teamcoaching. Ik heb al veel teams geholpen een stap te maken.

Informatie teamcoaching

Nog meer weten over hoe bomen je iets kunnen laten zien van processen bij jezelf of in je team? Neem contact op. Ik ga graag eens met je op pad en laat je het ervaren. Of lees mijn Handboek voor Natuurlijk leiderschap.

Dat staat er vol mee 😉

Handboek Natuurlijk Leiderschap

Natuurlijke groet,

Lia